3 Nguyên Nhân Khiến Cá Nổi Đầu Và Biện Pháp Xử Lý

Tin Cậy đã nhận được rất nhiều thắc mắc của bà con về nguyên nhân khiến cá trong hồ nuôi thương phẩm, hồ câu giải trí bị nổi đầu và cần được hỗ trợ cách giải quyết ngay tức thì để cứu đàn cá. Đặc biệt là thời điểm bước vào mùa mưa như hiện nay thì tình trạng này càng xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn. 

Do đó, để đưa đến cho bà con cái nhìn tổng quát về hiện tượng cá nổi đầu, nguyên nhân, cách xử lý, Tin Cậy sẽ gói gọn thông tin trong bài viết này cho bà con dễ dàng theo dõi nhé.

3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý
3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý

Bà con để ý vào buổi sáng sớm thấy cá đồng loạt tập trung ở giữa ao, ngoi đầu lên mặt nước, miệng vừa há vừa đớp không khí, nặng hơn thì cá vùng vẫy trong nước, bơi lội không định hướng, thân chuyển màu sẫm hơn bình thường, và màu nước ao hiện tại là đen, xanh đậm hoặc đục thì bà con phải nghĩ ngay đến việc nước ao đang bị ô nhiễm khiến cá nổi đầu.

3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý
3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý

Vậy nguyên nhân nào khiến cá bị nổi đầu vào buổi sáng?

Có 3 nguyên nhân chính như sau:

  • Thiếu oxy hòa tan trong nước.
  • Cá bị ngộ độc khí độc trong nước.
  • Nước bị nhiễm phèn.

1. Thiếu Oxy

Oxy (O2) trong không khí được khuếch tán vào nước nhờ tảo quang hợp tạo thành, thiết bị sục khí, dàn quạt nước,..Tảo giữ vai trò cung cấp đến 70% lượng oxy trong nước, nhưng quang hợp chỉ diễn ra vào ban ngày, còn ban đêm thì ngược lại, tảo sẽ hô hấp lấy oxy và thải ra khí carbonic (CO2).

CO2 trong nước quá cao lên đến 80 mg/l ở nhiệt độ 20-31oC làm CO2 trong máu cá không thoát ra ngoài được, gây hôn mê thần kinh trung ương. Khi đó cá càng khó lấy O2 hơn.

Phương trình quang hợp của tảo:

6 CO2 + 12 H2O → C6H12O6 + 6 O2 + 6 H2O

Phương trình hô hấp của tảo:

C6H12O6 + 6H2O → 6CO2 + 6H2O + Năng lượng

Nếu lượng tảo quá dày thì đồng nghĩa với việc oxy bị lấy đi nhiều. Ngoài ra còn có các tác nhân khác cũng góp phần lấy mất oxy. Đó là cá, cua, ốc, động vật 2 mảnh vỏ, các vi sinh vật hiếu khí hoạt động mạnh để phân hủy chất hữu cơ lắng tụ ở đáy ao và xác tảo nếu tảo tàn,…Do vậy, oxy bị thiếu cục bộ vào thời điểm nửa đêm về sáng.

3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý
3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý

Tình trạng thiếu oxy dẫn đến cá chết hàng loạt, Tin Cậy đã gặp phải khá nhiều. Test nước thấy pH bình thường, không có khí độc, nhưng oxy thấp trầm trọng, cá cứ nổi trắng khắp cả ao, thấy rất là xót.

2. Khí độc cao

Mùa hè cá dễ bị nổi đầu, nhất là khi trời sấm sét mà không có mưa làm áp suất không khí giảm dẫn đến oxy hòa tan vào nước giảm. Hoặc mưa giông ngắn làm nước bị phân tầng gây ra hiện tượng đối lưu, các chất hữu cơ như xác tảo tàn, thức ăn dư thừa chứa đạm cao, chất thải cá,…ở tầng đáy được đảo lên tăng cường phân hủy tiêu hao nhiều O2, đồng thời thấy khí độc như NH3, NO2, H2S, CH4, CO2,…tăng lên.

3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý
3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý

Các khí độc này sẽ gây ngộ độc máu của cá, gây rối loạn tuần hoàn, hô hấp, thần kinh, làm cá mất định hướng, hôn mê, tuột nhớt, nổi đầu. Nếu không được cấp cứu kịp thời thì cá sẽ chết hàng loạt.

Nếu trong nước có oxy thì vi sinh vật hiếu khí sẽ chuyển đổi:

Đạm → NH4+ /NH3 → NO2 → NO3 → N2

Oxy bị thiếu nên phản ứng chỉ xảy ra ở giai đoạn đầu, tức là tạo thành NH4+/NH3. Nếu pH nước thấp thì dạng NH4+ chiếm ưu thế, dạng này không độc cho cá. Nhưng nếu pH > 8 thì dạng NH3 chiếm ưu thế, đây là khí cực độc. Việc bổ sung 2 chủng vi sinh Nitrosomonas và Nitrobacter, kết hợp tăng oxy đến mức tối đa là để đẩy nhanh quá trình chuyển hóa này.

Phương trình chuyển hóa NH4+ thành NO3:

NH4+ + 1,5 O2 NO2 + 2 H+ + H2O

NO2 + 0,5 O2 NO3

3. Phèn cao

Ở tầng đáy phèn (FeS2) sẽ nhiều hơn tầng nước mặt. Phèn bám vào mang làm bịt kín mang cá làm cá khó hô hấp, do đó cá phải nổi đầu lên mặt nước để đớp lấy không khí, dễ hô hấp hơn. Đồng thời, phèn cao sẽ làm giảm pH nước, pH nước giảm làm rối loạn pH máu và giảm khả năng vận chuyển oxy trong máu, từ đó cá sẽ chết.

3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý
3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý
Phương trình phèn bị oxy hóa trong nước làm giảm pH nước:

2 FeS2 + 7 O+ 2 H2O 2 Fe2+ + 4 H2SO4

Cách kiểm tra Oxy, khí độc, phèn trong nước:

Nếu thấy cá nổi đầu, thậm chí là chết rải rác mà chưa biết do nguyên nhân nào trong 3 nguyên nhân trên thì cách đơn giản nhất là bà con test chất lượng nước ao. Có thể dùng test nhanh hoặc dùng máy đo.

Các loại kiểm tra nhanh chỉ tiêu nước của Sera
Các loại kiểm tra nhanh chỉ tiêu nước của Sera

Đối với Oxy bà con có thể dùng test sera O2 cho đơn giản, dễ làm, cho kết quả nhanh và rẻ tiền nhất, 1 hộp sử dụng được 60 lần. Chỉ cần lấy mẫu nước gần đầy tới mép lọ, sau đó cho lần lượt 6 giọt thuốc thử số 1 và số 2 vào lọ, lắc đều, rồi so màu với bảng màu. Nếu lượng cá dưới ao thưa thì O2 nằm mức 4 mg/l là phù hợp. Nếu cá dày thì O2 phải từ 5 mg/l trở lên mới đủ nhu cầu của cá.

Đối với NH4+/NH3 bà con cũng dùng test NH4/NH3 sera. Lấy 5 ml nước ao, cho lần lượt 3 giọt thuốc thử số 1,2,3, sau đó đợi 5 phút rồi so màu, đồng thời đối chiếu với giá trị pH để kiểm tra hàm lượng NH3 trong nước.

Đối với phèn thì bà con cũng dùng test sera Fe. Lấy 5 ml nước ao, cho vào 2 muỗng thuốc thử số 1, lắc cho tan rồi cho tiếp 5 giọt thuốc thử số 2. Đợi 10 phút rồi so với bảng màu. Nếu kết quả cho ra Fe > 0.5 mg/l thì bà con phải khử phèn ngay nhé.

Giải pháp xử lý khi cá bị nổi đầu:

Xử lý khi ao bị thiếu Oxy:

Để khắc phục tình trạng này, trước tiên bà con cần thay 30% nước ao, sau đó bố trí máy sục khí tạo oxy hòa tan, máy thổi khí, quạt nước,…hoặc rải oxy viên nếu tạm thời chưa bố trí được các thiết bị nêu trên. Oxygen viên tan trong 10 phút, cấp oxy liên tục từ 10 – 18 tiếng, nhờ đó có thể cấp cứu kịp thời cho cá.

Phương trình giải phóng oxy vào nước từ oxygen:

2 Na2CO3.3H2O2   2 Na2CO3 + 3 H2O + 1,5 O2 + Nhiệt

3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý
3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý

Tùy vào tình trạng của ao, cá bị nổi đầu nhiều hay ít, lâu hay mau mà có bà con nên cắt cữ hoặc cho nhịn ăn trong thời gian xử lý nước để xử lý nước cho nhanh. Vì cho thức ăn xuống thì nước lại càng ô nhiễm thêm, oxy lại càng thiếu hụt trầm trọng hơn.

3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý
3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý

Do tảo tàn, chất hữu cơ phân hủy làm thiếu oxy, do đó bà con phải dùng vi sinh EM AquaRhodo Power để đẩy nhanh quá trình phân hủy này, từ đó giải quyết gốc của vấn đề.

EM Aqua chứa hàng tỷ vi khuẩn có lợi giúp làm sạch nước, ổn định môi trường, ức chế mầm bệnh trong nước, phân hủy xác tảo tàn, kích thích tảo có lợi phát triển. Rhodo Power không những giúp phân hủy nhanh hơn chất hữu cơ, mà nó còn giúp tăng oxy hòa tan trong ao.

Dùng liều lượng 1 lit EM Aqua + 1 lit Rhodo Power cho 1.000m3 nước, dùng liên tục trong 3 ngày thì tình trạng nước sẽ được cải thiện. Sau đó, định kỳ 5-7 ngày tạt liều lượng như trên 1 lần giúp ổn định nguồn nước, tránh tình trạng thiếu oxy bị lặp lại.

Bộ đôi chế phẩm xử lý khí độc Rhodo Power và Chế phẩm sinh học EM Aqua
Bộ đôi chế phẩm xử lý khí độc Rhodo Power và Chế phẩm sinh học EM Aqua

10 – 15 này bà con dùng thêm vi sinh xử lý đáy POND-PROnew để làm sạch đáy ao, hoặc nếu được thì xi phông đáy để hút đi lượng chất hữu cơ tồn đọng ở nền đáy, giúp nước sạch hơn.

Xử lý khi ao bị khí độc:

Nếu phát hiện khí độc NH3 cao thì bà con nên thay nước 30% rồi tạt ngay Yucca Plus để cấp cứu cá, liều 500ml/3.000m3 nước. Sau đó, tiếp tục dùng vi sinh EM Aqua và Bio-PROnew để xử lý khi độc NH3, làm sạch nước.

Bộ ba sản phẩm EM Aqua, Yucca plus cấp cứu ao nuôi, men xử lý NH4/NH3
Bộ ba sản phẩm EM Aqua, Yucca plus cấp cứu ao nuôi, men xử lý NH4/NH3

Cách sử dụng như sau:

Trộn 250gr Bio-PROnew + 2 kg mật rỉ đường + 28 lit nước sạch, sục khí liên tục trong 3 tiếng. Sau đó, dùng 10 lit vi sinh vừa sục khí + 1 lit EM Aqua, tạt đều trên ao 1.000m3 nước. 3-7 ngày sử dụng 1 lần để giảm chất hữu cơ và kiểm soát khí độc NH3 trong ao nuôi.

Xử lý khi ao bị phèn cao:

Bà con thường dùng vôi để hạ phèn tuy nhiên cách làm này không hiệu quả vì vôi chỉ làm phèn lắng xuống đáy ao mà không bị mất đi. Tin Cậy có giải pháp an toàn và hiệu quả hơn đó chính là dùng vi sinh xử lý phèn BIO-TCxh để xử lý. Dùng 1 lit Bio-TCxh cho 1.000m3 nước, liên tục trong 3 ngày, tạt vào buổi trưa thì phèn sẽ giảm rất đáng kể.

Men vi sinh xử lý phèn Bio-TCxh
Men vi sinh xử lý phèn Bio-TCxh

Cách tạt cũng tương tự như những loại vi sinh khác, bà con hòa 1 lit vi sinh BIO-TC5 với 20 – 50 lit nước sạch rồi tạt đều khắp bề mặt ao.

Cá bị nổi đầu là tình trạng nghiêm trọng gây ra rất nhiều nỗi lo cho người nuôi do không can thiệp kịp thời thì cá sẽ chết. Nếu thấy ao của mình có bóng dáng xanh đậm của tảo, hoặc nước bị đục thì bà con nên xử lý trước tránh để đến mức cá phải thiếu oxy mà nổi đầu nhé.

Tin Cậy hy vọng đã đem đến nhiều thông tin bổ ích, giúp bà con bình tĩnh hơn và có hướng xử lý nếu chẳng may ao của mình gặp tình trạng cá nổi đầu. Tin Cậy mong sẽ được đồng hành cùng bà con trong suốt vụ nuôi.

Tác giả: Trinh Nguyễn

Mọi thắc mắc về “3 Nguyên nhân khiến cá nổi đầu và biện pháp xử lý”, vui lòng liên hệ:

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ TIN CẬY

Địa chỉ: Số 4, Đường số 3, KDC Vạn Phúc, P Hiệp Bình Phước, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh

Điện thoại: (028) 2253 35350902 701 2780902 671 281 – 0909 307 123 – 0903 908 671

Email: kinhdoanh@tincay.com; tincaygroup@gmail.com, tincay@tincay.com

Website: tincay.com | thuysantincay.com | nongnhan.com

Youtube: Cty Tin Cậy | Nông Nhàn | Thuỷ Sản Tin Cậy

Facebook: Tin Cậy Group | Thủy Sản Tin Cậy | Thông tin nông nghiệp & chia sẻ

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Contact Me on Zalo