Tầm Quan Trọng Của Thụ Phấn Bổ Sung Cho Hoa Sầu Riêng

Sầu riêng là loại cây ăn trái với tiềm năng kinh tế rất lớn bởi giá trị xuất khẩu xếp đầu bảng trong suốt thời gian qua. Cơn sốt sầu riêng ở Trung Quốc vẫn đang tiếp diễn, đó là cơ hội lớn cho ngành nông nghiệp Việt Nam đặc biệt là những nông dân trồng sầu riêng.

Cây sầu riêng mỗi năm chỉ có một vụ thu hoạch, do đó khả năng đậu trái của cây sầu riêng luôn là điều mà các nhà nông quan tâm đến bởi nó quyết định năng suất cây.

Vào giai đoạn ra hoa, đậu quả cây sầu riêng được các nhà vườn dốc sức chăm sóc từ bón phân cho đến phun xịt thân lá, đặc biệt ở miền Tây vào lúc hoa nở chúng ta còn bắt gặp hình ảnh chủ vườn cầm theo dụng cụ là chổi lông để quét phấn hoa sầu riêng hay nói cách khác là thụ phấn bổ sung cho hoa sầu riêng.

Nguyên nhân cần thụ phấn bổ sung

Cây sầu riêng mang hoa lưỡng tính có khả năng tự thụ phấn, tuy nhiên có một nghịch lý là nhị (bộ phân đực) và nhụy (bộ phận cái) lại chín lệch nhau. Thông thường, nướm nhụy cái bắt đầu nhận phấn trước khi hạt phấn được phóng thích ra khỏi bao phấn.

Trên một số giống sầu riêng của Thái Lan, hoa sầu riêng nở hoàn toàn khoảng 15 giờ cho đến 18-19 giờ nhưng hạt phấn bắt đầu phóng thích từ 20 giờ đến giữa đêm. Thời gian tung phấn và thời gian nhận phấn không cùng lúc nên đã làm giảm khả năng đậu trái, tăng khả năng méo hộc của trái sầu riêng.

Hoa sầu riêng nở vào ban đêm, hạt phấn có hình cầu, bám dính và phóng thích thành từng khối nên rất khó di chuyển nhờ vào gió mà chủ yếu được thụ phấn nhờ vào loài dơi và các loại bướm kiếm ăn vào buổi tối khi chúng bị thu hút bởi mùi thơm của hoa sầu riêng. Bởi các lý do bị giới hạn đó mà hoa sầu riêng rất cần sự can thiệp của con người giúp hoa thụ phấn bổ sung.

Thụ phấn bổ sung trên hoa sầu riêng

1. Tăng khả năng đậu trái

Thời gian tung phấn và thời gian nhận phấn không cùng lúc đã làm giảm khả năng đậu trái, khi số lượng trái đậu quá ít so với khả năng nuôi trái của cây sẽ làm tăng số trái vượt trọng lượng tiêu chuẩn, trở thành “trái heo”, sượng cơm nên dù năng suất có đảm bảo nhưng chất lượng không đạt vẫn sẽ ảnh hưởng lớn đến thu nhập chung.

Sự đậu trái không những ảnh hưởng đến năng suất mà còn ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng trái sầu riêng. Trái sầu riêng có giá trị thương phẩm cao nhất khi đảm bảo cân nặng và mẫu trái từ 2kg – 5kg (Ri 6 và Monthong) có 2 – 7 hộc sẽ được xếp vào loại có giá cao nhất.

2. Tăng khả năng tròn trái, đều hộc

Trái sầu riêng muốn có giá tốt thì ngoài cân nặng còn phải kể đến không bị tấn công bởi sâu, rệp sáp, nấm… vỏ phải xanh, gai không bị bể và thêm vào đó trái sầu riêng cần đạt từ 3 hộc trở lên thì mới vào loại đẹp. Đây là lý do mà nhiều nhà vườn thường sử dụng các sản phẩm nâng hộc, sửa trái nhằm khắc phục tình trạng hộc thì có nhưng lại lép trở thành hàng xương và bán với giá cực thấp.

Nguyên nhân cốt lõi cần được quan tâm đến đó là quá trình thụ tinh bị thất bại, các hạt phấn mất khả năng nảy mầm từ đó mà cơm sầu riêng không phát triển làm lép hộc. Hoa sầu riêng tuy lưỡng tính nhưng thời gian chín của nhị và nhụy của cùng một hoa là không cùng lúc đã ảnh hưởng rất lớn đến khả năng thụ phấn từ đó giảm đậu trái và tăng khả năng lép hộc.

Ngoài tự nhiên, hoa sầu riêng nhờ vào các loài kiếm ăn vào ban đêm để thụ phấn bổ sung như dơi, ngài, một số loại ong, sóc… Trong canh tác cây sầu riêng cần vận dụng thụ phấn bổ sung vào quy trình canh tác sầu riêng của mỗi nhà vườn nhằm tăng giá trị thương mại, tăng kinh tế và hạn chế được mẫu xấu khiến thương lái ép giá.

Dơi giúp thụ phấn cho hoa sầu riêng (Nguồn: Internet)

Cách thức thực hiện

Dụng cụ quét phấn thông dụng nhất là chổi lông hoặc các vật liệu mềm mại tránh tổn thương nhụy hoa. Thời gian thích hợp để quét phấn là từ 19 – 21 giờ lúc hoa đã nở rộ, nếu trong vườn có nhiều cỡ bông thì nên thực hiện theo từng đợt, nhưng tốt nhất cần chọn 1 đợt bông rộ nhất để thực hiện.

Khi thao tác cần quét nhẹ nhàng từng chùm bông, tránh mạnh tay làm rụng bông, các hạt phấn từ bông này sẽ theo lông chổi dính vào đầu nhụy của bông khác giúp thụ phấn chéo, tăng cường đậu trái.

Thực tế, hiệu quả của việc thụ phấn bổ sung trên hoa sầu riêng đã được chứng minh tại Tây Nam Bộ khi các chủ vườn đều áp dụng quét phấn, bởi số lượng cây sầu riêng của mỗi hộ sở hữu được rất ít so với Tây Nguyên, thế nên được trái nào quý trái đó.

Không dừng lại tại miền Tây Nam Bộ, đến nay các chủ vườn tại Đông Nam Bộ và Tây Nguyên cũng lần lượt thử nghiệm và chứng thực hiệu quả của việc thụ phấn bổ sung sẽ giúp tăng số lượng trái tròn đều hộc hơn những năm trước đó.

Quét phấn – Thụ phấn bổ sung cho hoa sầu riêng

Vừa rồi là phần chia sẻ về tác dụng của việc thụ phấn bổ sung cho hoa sầu riêng. Tôi hy vọng bài viết có thể cung cấp được cho quý cô/chú, anh/chị các thông tin thực tế và kịp thời giúp tăng khả năng đậu trái, trái được tròn đều từ đó tăng giá trị kinh tế, nhà vườn được ấm no. Cảm ơn quý bà con đã theo dõi và hẹn gặp lại quý bà con ở các bài viết sau.