Tình Hình Ngập Nước – Mối Đe Dọa Đối Với Các Vườn Cây Ăn Trái Tại Miền Tây

Tình Hình Ngập Nước – Mối Đe Dọa Đối Với Các Vườn Cây Ăn Trái Tại Miền Tây

I. Thực trạng hiện nay

Khu vực miền Tây các tỉnh như: Long An (cũ), Tiền Giang (cũ), Vĩnh Long,…Đặc biệt là vùng Đồng Tháp Mười – Đồng Tháp đang ghi nhận tình trạng ngập nước nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến vườn cây ăn trái như sầu riêng, mít, xoài,…

Mực nước lũ đầu nguồn năm 2025 được ghi nhận cao hơn cùng kỳ năm ngoái tới 40-70 cm, khiến nhiều vùng nội đồng có nguy cơ vượt báo động III. (Nguồn: TUOI TRE ONLINE).

Tại Tiền Giang (cũ), nhiều vườn sầu riêng tại cù lao Ngũ Hiệp (Huyện Cai Lậy) bị ngập do triều cường và bờ bao bị tràn khiến nhà vườn không kịp trở tay (Nguồn: TUOI TRE ONLINE).

Tại Long An (cũ), vụ vỡ đê ngày 9/10 đã khiến 8,87 ha cây ăn trái, chủ yếu là sầu riêng, dừa và mít bị ngập. (Nguồn: Báo điện tử Dân Trí).

Tại Vĩnh Long, đoạn đê bao tại Cồn Thanh Long sạt lở gần 10m, làm hơn 10 ha vườn cây ăn trái bị ngập nặng. (Nguồn: tin tức moitruong.net.vn).

Nhiều vườn sầu riêng 2-5 năm tuổi ở vùng Đồng Tháp Mười đã bị ngập sâu, cây chết héo từng ngày. (Nguồn: vnexpress.net).

II. Nguyên nhân

• Nguyên nhân tự nhiên

1. Mưa lớn kéo dài, thời tiết cực đoan

• • Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu khiến thời tiết ngày càng thất thường: Mưa dồn dập trong thời gian ngắn, khó tiêu thoát nước.
  • Các đợt mưa trái mùa hoặc mưa lớn sau triều cường làm mực nước dâng cao đột ngột, gây ngập úng cục bộ.

2. Triều cường và nước biển dâng

• • Khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) chịu ảnh hưởng mạnh của thủy triều, đặc biệt vào mùa nước nổi.
  • Nước biển dâng do biến đổi khí hậu khiến triều cường vào sâu nội đồng, gây ngập lâu ngày.

3. Sụt lún đất

• • Do khai thác nước ngầm quá mức, nền đất vùng hạ lưu bị sụt lún, khiến mặt đất thấp hơn mực nước sông, dễ bị ngập ngay cả khi triều cường nhẹ.
• Nguyên nhân nhân tạo (do con người)

1. Hệ thống thủy lợi, thoát nước kém

• • Nhiều vùng vườn cây chưa có hệ thống đê bao, mương thoát nước hoặc cống điều tiết phù hợp.
  • Một số công trình thủy lợi, đường giao thông nông thôn được xây dựng chưa có quy hoạch đồng bộ, làm cản dòng chảy tự nhiên.

2. Lấn chiếm kênh rạch, san lấp đất

• • Việc xây nhà, làm đường, san lấp ao hồ, kênh mương làm thu hẹp diện tích thoát nước.
  • Kênh rạch bị bồi lấp hoặc tắc nghẽn do rác thải, lục bình, đất cát khiến nước không thoát kịp.

3. Chuyển đổi cơ cấu cây trồng không hợp lý

• • Một số nông dân chuyển từ lúa sang cây ăn trái mà chưa cải tạo hệ thống đê bao, mương thoát nước phù hợp, khiến cây dễ bị ngập úng khi triều lên hoặc mưa lớn.

4. Khai thác cát, xây đập ở thượng nguồn

• • Việc xây dựng đập thủy điện và khai thác cát quá mức trên sông Mekong làm thay đổi dòng chảy, giảm phù sa, gây sạt lở và ngập bất thường ở vùng hạ lưu.

III. Vì sao ngập nước lại trở thành mối đe dọa lớn?

1. Đối với cây trồng

Sự cố đê bao, triều cường dâng cao khiến nước tràn vào vườn, đặc biệt là các vườn không có hệ thống thoát nước tốt.

Ngập úng làm thiếu oxy trong đất, rễ cây bị tổn thương, thối gốc, lá vàng dần, cây héo rũ và chết. Làm tăng nguy cơ rụng bông, rụng trái non hàng loạt, cây bị stress, dẫn tới năng suất và chất lượng sản phẩm giảm.

Cây sầu riêng và mít khi bị ngập lâu sẽ mất khả năng ra trái, giảm năng suất, thậm chí cây chết héo cả vườn mất trắng vốn đầu tư.

2. Đối với người dân

Người trồng cây ăn trái vốn đầu tư lớn vào giống, chăm bón lâu năm, khi bị ngập là rủi ro rất lớn về vốn, thu nhập.

Chi phí ứng phó tăng: Nông dân phải gia cố đê bao, rãnh mương, bơm thoát nước, ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và kinh tế của vườn.

Thiệt hại do mưa lũ, ngập úng đã được ước tính hàng tỷ đồng chỉ riêng một vài khu vực.

Ngập úng còn làm ảnh hưởng tới giao thông, sinh hoạt và hoạt động sản xuất phụ trợ (như thu hoạch, vận chuyển).

IV. Giải pháp & khuyến nghị cho người trồng cây ăn trái

1. Trước khi trồng/đầu tư

Chọn vùng đất cao, có hệ thống đê bao và hệ thống thoát nước tốt.

Cần đầu tư hệ thống đê bao, cống đảm bảo ngăn triều và nước mặn.

Định hướng bố trí mô hình trồng cây ăn trái theo líp mô cao hoặc chỗ cao hơn, có rãnh thoát nước rõ ràng.

Nạo vét mương, kênh, tăng cao mô trồng: Tạo mô cao xung quanh gốc cây, đường mương thoát nước và bồn thu trữ nước ngọt để khi ngập có cách xử lý nhanh.

Theo dõi độ mặn và mực nước thường xuyên: Nhà vườn nên trang bị thiết bị đo độ mặn EC 170, mực nước để kịp thời vận hành hệ thống chống ngập và ứng phó khẩn.

Xem xét giống cây thích ứng với tình trạng ngập úng hoặc chịu nước tốt.

2. Khi vườn đang bị ngập/có nguy cơ bị ngập

Ngay khi mực nước dâng:

• Nhanh chóng gia cố đê bao, bơm nước ra vùng thấp hơn càng sớm càng tốt.

• Không bón phân hóa học hoặc phân đạm mạnh khi vườn ngập vì cây khó hấp thu, dễ tổn thương, dễ phát sinh nấm bệnh.  
• Cắt tỉa cành và trái: Nếu cây còn xanh nhưng đã ngập trên 2 ngày, hãy cắt bỏ bớt hoặc toàn bộ trái để cây tập trung dinh dưỡng phục hồi, tránh làm suy cây. Cắt tỉa bớt các cành quá rậm rạp, cành yếu.

• Phun chế phẩm sinh học: Phun chế phẩm vi sinh hữu ích EM1/ EM AG lên lá để hỗ trợ cây. Phun ít nhất 3 ngày/lần để kéo dài tuổi thọ của cây cho đến khi nước rút.

Sau khi nước rút: Vệ sinh vườn, cắt tỉa cành bị tổn thương, xử lý nấm bệnh, bổ sung vi sinh, bón phân phục hồi,…

• Tạo mọi điều kiện để thoát hết nước trong càng nhanh càng tốt.
• Phá váng bề mặt: Khi lớp đất mặt se khô lại, dùng cào nhẹ phá vỡ lớp váng để đất thông thoáng, giúp oxy xuống rễ.
• Cắt tỉa cho cây thông thoáng, để giảm mất nước và tăng tốc độ ra lá mới
• Phun thuốc phòng nấm bệnh toàn vườn.
• Rải vôi quanh gốc để khử chua, diệt mầm bệnh còn tồn dư trong đất.
• Phun combi, WEHG Amino bổ sung trung vi lượng, dinh dưỡng quá lá, tăng sức đề kháng cho cây.

• Sau 7- 10 ngày sử dụng chế phẩm vi sinh: Tưới các chế phẩm chứa vi sinh vật có lợi như Trichoderma quanh gốc để phòng trừ bệnh thối rễ. Phân hữu cơ vi sinh BIO EMZ giúp cung cấp vi sinh có lợi, cải tảo đất, phân giải tàn dư thực vật

• Bón phân trung vi lượng, humic: Sau vài ngày, bón phân vi lượng, humic để cung cấp các khoáng chất cần thiết, giúp cây phục hồi nhanh, kích cây nhanh ra rễ mới, tăng hấp thu dinh dưỡng.

3. Giải pháp cấp vùng/chính sách

Cần nhanh chóng gia cố, nâng cấp hệ thống đê bao, bờ bao vùng trọng điểm ngập úng.

Tăng cường dự báo, thông báo sớm cho người trồng về mực nước, triều cường để chủ động.

Hướng dẫn người dân chuyển đổi giống cây phù hợp vùng đất thường xuyên ngập hoặc ứng phó khi sự cố ngập xảy ra.

Ngập nước tại Miền Tây hiện nay đang trở thành mối đe dọa rất lớn đối với vườn cây ăn trái có giá trị cao như sầu riêng, mít. Việc chủ động phòng tránh, lựa chọn vùng đất phù hợp, quản lý vườn khi có nguy cơ ngập và có giải pháp ứng phó kịp thời là điều cần thiết và cấp bách để bảo vệ vốn đầu tư và sinh kế của người trồng.

Hy vọng những chia sẻ trên đây giúp bà con có những giải pháp phòng và xử lý vườn khi ngập nước, cứu cây, hạn chế thiệt hại mức thấp nhất. Hẹn gặp là bà con ở những bài chia sẻ tiếp theo!

Tác giả: Nguyễn Hiền

Mọi thắc mắc về bài viết “Tình hình ngập nước – Mối đe dọa đối với các vườn cây ăn trái tại miền Tây”, vui lòng liên hệ:

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ TIN CẬY

Địa chỉ: Số 4, Đường số 3, KDC Vạn Phúc, P Hiệp Bình, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam

Điện thoại: (028) 2253 3535 – 0902 885 547 – 0902 882 249 – 0932 063 123 – 0902 882 247

Email: kinhdoanh@tincay.com; tincaygroup@gmail.com, tincay@tincay.com

Website: tincay.com | thuysantincay.com | nongnhan.com

Youtube: Cty Tin Cậy | Nông Nhàn | Thuỷ Sản Tin Cậy

Facebook: Công Ty Tin Cậy  | Thủy Sản Tin Cậy | Thông tin nông nghiệp & chia sẻ