Phòng và chữa bệnh đốm trắng ở Tôm

Đối với những nhà nuôi tôm thì việc tôm bệnh luôn là việc làm đau đầu và tổn thất nhiều tiền bạc. Do đó để có thể chủ động hơn trong việc phòng và chữa bệnh cho tôm Tin Cậy sẽ làm rõ nguyên nhân, đặc điểm và cách phòng – chữa trị loại bệnh phổ biến nhất là bệnh đốm trắng (WSD) ở tôm.

Nguyên nhân:

Có 3 trường hợp bệnh đốm trắng trên tôm có dấu hiệu bên ngoài rất giống nhau. Nguyên nhân có thể do virus hoặc do vi khuẩn hoặc do môi trường. Đối với virus, bệnh do white spot syndrome virus (WSSV) gây ra. WSSV được phân loại thuộc giống mới Whispovirus, họ mới Nimaviridae. Đối với trường hợp vi khuẩn, nguyên nhân do vi khuẩn gây hội chứng đốm trắng (Bacterial White Spot Syndrome – BWSS). Một số nghiên cứu cho rằng nó có liên quan đến một số loài vi khuẩn thuộc họ Bacillaceae.

Bệnh đốm trắng do môi trường có nguyên nhân là do khi độ cứng (Ca2+ và Mg2+) của nước cao, tôm sẽ hấp thu quá nhiều Ca2+ và Mg2+ làm xuất hiện trên vỏ những đốm trắng.

Chuẩn đoán:

Việc làm đầu tiên khi phát hiện tôm bị bệnh đốm trắng là nhanh chóng xác định nguyên nhân để xử lý kịp thời. Xét nghiệm PCR WSSV cho kết quả nhanh chóng và chính xác. Nên tiến hành ngay khi tôm có dấu hiệu đốm trắng. Nếu kết quả PCR dương tính với WSSV thì thu hoạch ngay. Ngược lại có thể nuôi tiếp và tiến hành các biện pháp xử lý tùy theo trường hợp.

Đối với tôm bệnh đốm trắng do virus:

Tôm bệnh có nhiều đốm trắng kích thước từ 0,5 – 2,0 mm, xuất hiện bên trong vỏ nhất là giáp vỏ đầu ngực, đốt bụng thứ 5, 6 và sau đó lan toàn thân. Tôm bệnh hoạt động kém, ăn nhiều đột ngột sau đó bỏ ăn, bơi lờ đờ ở mặt nước hay dạt vào bờ ao. Đôi khi tôm có thêm dấu hiệu đỏ thân. Khi các đốm trắng xuất hiện sau 3-10 ngày tôm chết hầu hết trong ao nuôi (100%). Kết quả xét nghiệm PCR dương tính với WSSV.

Đối với tôm bệnh đốm trắng do vi khuẩn:

Tôm mới nhiễm bệnh vẫn còn hoạt động ăn mồi và lột vỏ, có khi các đốm trắng mất đi sau khi tôm lột. Khi nhiễm nặng hơn, tôm lột vỏ bị chậm lại, chậm lớn và chết rải rác nhưng không có hiện tượng tôm chết hàng loạt. Hầu hết tôm bị đóng rong, đen mang.

Tôm bệnh có các đốm trắng mờ đục nhìn thấy trên vỏ khắp cơ thể. Các đốm trắng hình tròn, nhỏ và ít hơn đốm trắng do virus (WSSV). Soi mẫu tươi dưới kính hiển vi đốm trắng có dạng lan tỏa hình địa y với viền kiểu gờ khía tròn ở giữa rỗng, trong khi đó đốm trắng do virus có nhiều đốm đen (melanin) ở giữa. Các đốm trắng thường chỉ ở phía ngoài lớp biểu bì và tổ chức liên kết. Nhìn chung tôm có ăn chậm hơn nhưng không gây thiệt hại đáng kể (Trần Việt Tiên, 2014). Kết quả xét nghiệm PCR âm tính với WSSV.

Tôm bệnh đốm trắng do vi khuẩn (Wang et al., 2000). Soi mẫu tươi dưới kính hiển vi đốm trắng có dạng lan tỏa hình địa y với viền kiểu gờ khía tròn ở giữa rỗng.

Tôm bệnh đốm trắng do virus WSSV (Wang et al., 2000). Soi mẫu tươi dưới kính hiển vi đốm trắng cho thấy có viền tròn bao quanh (mũi tên to, rỗng), chính giữa có nhiều đốm đen (melanin).

Đối với tôm bệnh đốm trắng do môi trường:

Tôm có đốm trắng ở vỏ đầu ngực hoặc phần vỏ ở sống lưng nhưng vẫn khoẻ mạnh, không có tôm tấp bờ, đàn tôm vẫn hoạt động và ăn đều ở mức bình thường. Chu kỳ lột xác dài hơn bình thường và tôm sinh trưởng hơi chậm thì nguyên nhân bị đốm trắng là do môi trường chứ không phải là do virus hay vi khuẩn. Kết quả xét nghiệm PCR âm tính với WSSV. Để nhanh chóng trong việc kiểm tra độ cứng của môi trường nước ao nuôi chúng ta có thể sử dụng test nhanh Ca và Mg của Sera cho kết quả nhanh, tiện lợi, không tốn quá nhiều công sức và tiền bạc.

Phòng trị bệnh: Để phòng bệnh bệnh tốt cần thực hiện tốt các nguyên tắc sau: (i) Xét nghiệm, chọn tôm bố mẹ, tôm giống không nhiễm WSSV, có chất lượng tốt; (ii) Chọn mùa vụ nuôi thích hợp, tránh thả nuôi vào mùa lạnh; (iii) Nguồn nước cho vào ao nuôi không được lấy trực tiếp từ tự nhiên, phải được lắng lọc; (iv) Ngăn chặn sự xâm nhập của các tác nhân chuyên chở mầm bệnh như các loài giáp xác hoang dã như cua còng, các loài chim bằng cách làm hàng rào xung quanh ao nuôi và giăng lưới ngăn các loài chim; (vi) Quản lí và theo dõi chặt chẽ môi trường nước ao.

Hiện nay với test phát hiện bệnh đốm trắng White Spot Syndrome Virus (WSSV) Rapid Test Kit chúng ta có thể phát hiện chính xác tôm có bị nhiễm WSSV hay không mà không tốn qua nhiều công sức và tiền bạc.

Chúng tôi luôn chủ trương hướng đến việc hỗ trợ cho bà con nuôi trồng thủy sản luôn trúng mùa vụ, phòng ngừa và điều trị những loại bệnh gây tổn thất. Do đó nếu có vấn đề cần hỗ trợ hoặc chia sẻ những kinh nghiệm của mình đến những anh em khác trong nghề vui lòng liên hệ Tin Cậy qua số (028) 2253 3535 để được tư vấn.

Bài viết có sử dụng nguồn và hình ảnh từ aquanetviet.