Bảo trì kính hiển vi và giữ sạch các slide

Trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật, tất cả các máy móc, thiết bị sẽ có tuổi thọ cao nếu đi đôi với sử dụng là việc bảo trì bảo dưỡng tốt. Quá trình này bao gồm sử dụng khoa học, vệ sinh, giữ gìn, bảo vệ,…đúng cách. Kính hiển vi cũng vậy, nếu bảo trì tốt, nó sẽ dùng được trong nhiều năm.

Bảo trì kính hiển vi tối ưu nhất

Dù biết lợi ích của việc bảo trì là khá lớn. Thế nhưng, làm thế nào để giữ gìn chất lượng một kính hiển vi tốt? Điều này không phải bất cứ người sử dụng nào cũng biết. Quý cơ quan, doanh nghiệp hay cá nhân đang sở hữu và sử dụng kính hiển vi mà chưa biết làm thế nào để bảo trì kính hiển vi tốt thì có thể tham khảo những phương pháp sau đây:

• Thứ nhất, luôn giữ kính hiển vi trên một vật dụng phẳng, cố định. Điều này sẽ ngăn kính khỏi các chuyển dịch, làm vở gãy hoặc lỏng sút kính.
• Thứ hai, đặt kính ở nơi khô ráo, thoáng mát nhằm ngăn sự phát triển và hình thành của nấm (mold), nấm mốc sương (mildew) hoặc nấm chung (fungus) cũng như tránh sự hoen rỉ và vỡ.

• Thứ ba, bao kính hiển vi bằng khăn plastic khi không sử dụng, giúp tránh bụi bẩn vào các thấu kính, ống kính.
• Thứ tư, kiểm tra bụi bẩn trên các thấu kính thường kỳ. Nếu nhìn thấy bất kỳ bụi kính nào, hãy dùng bàn chải chuyên dụng (camelhair art brush) lau nhẹ nó đi.
• Thứ năm, mua các dung dịch lau thấu kính, giấy lau chuyên dụng và các dung dịch loại bỏ dầu dính trên các thấu kính hiển vi đã sẵn bị.
• Thứ sáu, cất kính hiển vi trong một thời gian dài bằng cách đặt chúng trong một túi plastic lớn, có khóa kéo. Có thể bỏ vào đó vài gói hút ẩm silica gel trước khi khóa miệng túi plastic để giữ chúng cách ly với không khí bên ngoài và ngăn cản nấm hình thành.
• Thứ bảy, giữ các bộ phận kim loại của kính bằng dầu nhờn hoặc mỡ silicone. Nên làm ít nhất 2 lần mỗi năm.

.

* Lời khuyên

Nếu nhìn vào một tiêu bản bệnh phẩm thông qua thị kính và nhìn thấy một hình ảnh nhòe, mờ không rõ nét, cố gắng tập trung /tụ vào (focus) thấu kính, nếu vết mờ vẫn còn tồn tại, chúng ta có thể lấy dầu lau trên bề mặt thấu kính cho sạch. Khi chọn một vị trí để kính, hãy chọn một nơi an toàn cho kính hiển vi của bạn xa nguồn nước.

Không bao giờ dùng một bóng đèn có công suất điện năng cao hơn nhà sản xuất yêu cầu vì điều đó sẽ làm hỏng các phần chi tiết tinh chính xác bên trong của kính.

Không nên dùng những loại dầu không có tên trong danh mục dầu chuyên dụng cho kính hiển vi để lau chùi các thấu kính, vì có thể gây ra các vết xước cho thấu kính, thậm chí ngay cả khi dùng một giấy lau thấu kính để làm sạch.

Giữ sạch các slide của kính hiển vi

Một bước quan trọng nữa trong khâu bảo trì kính hiển vi là khi xem xong các mẫu bệnh phẩm, bạn phải lau sạch các slide. Các slide làm bằng loại thủy tinh có lớp phủ đặc biệt, thiết kế để có thể tái sử dụng. Do đó, nên rửa, lau sạch một cách nhanh chóng và thích hợp sẽ giúp bảo dưỡng các slide, về sau nhìn các vật thể vi sinh vật rõ ràng, chính xác. Một số hướng dẫn sau đây giúp bạn thực hành tốt hơn:

1. Nghĩ về những thứ bạn cần: đĩa xà phòng dạng dung dịch, nước rửa, khăn giấy, cồn chuyên dụng để rửa (optional), hộp đựng bao plastic có nắp và ống dẫn lưu.

2. Nhỏ một giọt dung dịch rửa vào trên bề mặt của các slide.

3. Chà sát xà phòng lên trên toàn bộ bề mặt (cả 2 bề mặt) của slide bằng ngón tay. Da của ngón tay sẽ không cào xướt lớp vỏ bọc bên ngoài của slide kính nhưng một khăn giấy hoặc miếng bọt biển thì có thể.

4. Rửa mạnh dưới vòi nước đang chảy âm ấm (lukewarm running water) trong khi chúng ta vẫn tiếp tục cọ rửa bề mặt bằng ngón tay cho đến khi slide kêu lên tiếng “cót két” là sạch.

5. Vỗ nhẹ slide cho khô giữa 2 khăn giấy lau. Không nên cọ sát slide vào giấy vì có thể gây trày slide.

* Lời khuyên đối với các slide

Cách tốt nhất để giữ sạch các slide, ngăn ngừa bụi bẩn và các chất gây nhiễm khác là để chúng vào trong hộp plastic sạch và phun cồn đủ lấp phủ bề mặt slide. Khóa hộp lại cho đến khi dùng trở lại.

Rửa sạch các slide bằng chất rửa thích hợp. Nếu nhìn thấy các chất liệu gen học, kim loại hoặc các hợp chất phức hợp khác, hãy xin tư vấn với các chất liệu thích hợp và quy trình dùng để lau các slide. Một số chất liệu phải được ủ ấm, hòa tan và loại bỏ.

* “Sửa soạn” cho một slide

1. Một trong những phần cơ bản nhất khi làm việc với kính hiển vi là chuẩn bị lam bệnh phẩm. Các slide chứa bệnh phẩm sẽ được xem, kiểm tra. Để nhìn thấy các bệnh phẩm một cách rõ ràng và quan sát nó trong một thời gian dài thì chúng ta cần phải biết chuẩn bị lam cho thích hợp.

2. Phải chắc chắn slide không phủ thuốc gì, làm sạch và không dính bụi bẩn.

3. Đặt slide lên một nơi phẳng, sạch, khô ráo.

4. Sử dụng bình nhỏ giọt, nhỏ vài giọt dung dịch lên phần chứa bệnh phẩm.

5. Nhỏ một giọt dung dịch lên vùng trung tâm của slide.

6. Không được đè mạnh lên phần slide hoặc góc slide.

7. Khi muốn xem lại, đặt slide lại nhẹ nhàng trên kính hiển vi và xem lại các bệnh phẩm.

Trên đây là một số thông tin về bảo trì kính hiển vi – Theo Viện sốt rét Ký sinh trùng Côn trùng Quy Nhơn.